Page 9, ex. 4, 5
Read the words to the song on page 12, ex. 2 and complete ex. 3 on page 14/ Կարդալ երգը և լրացնել առաջադրանքը։
Pages 14, 15/ ex. 1, 2, 3, 4
Page 9, ex. 4, 5
Read the words to the song on page 12, ex. 2 and complete ex. 3 on page 14/ Կարդալ երգը և լրացնել առաջադրանքը։
Pages 14, 15/ ex. 1, 2, 3, 4
Բաժանելի ։ 7 = 5 (2մն․)
7 x 5 + 2 = 37
Բաժանելի ։ 11 = 6 (10մն․)
11 x 6 + 10 = 76
Բաժանելի ։ 14 = 3 (11մն․)
14 x 3 + 11 = 53
Բաժանելի : 24 = 5 (20մն․)
24 x 5 + 20 = 140
Բաժանելի : 35 = 28 (30մն․)
35 x 28 + 30 = 670
Բաժանելի ։ 30 = 2 (20մն․)
30 x 2 + 20 = 80
37 : բաժանարար = 5 (2մն․)
(37 — 2) : 5 = 7
45 : բաժանարար = 5 (5մն․)
(45 — 5) : 5 = 8
66 : բաժանարար = 8 (2մն․)
(66 — 2) : 8 = 8
86 : բաժանարար = 8 (8մն․)
(86 — 8) : 8 = ???
իմ կազմած
90 : բաժանարար = 3 (8մն․)
90 x 3 + 8 = 278
Բաժանելի ։ 88 = 2 (2մն․)
(88 — 2) : 2 = 43
15)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը բաժանվում է 5-ի և 10-ի։
10
16)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը 5-ի և 10-ի բաժանելիս ստանում ենք 4 մնացորդ։
4
17)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը բաժանվում է 9-ի և 6-ի։
18
18)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը 9-ի և 6-ի բաժանելիս ստանում ենք 2 մնացորդ։
2
19)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը բաժանվում է 5-ի և 7-ի։
35
20)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը 5-ի և 7-ի բաժանելիս ստանում ենք 2 մնացորդ։
2
21)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը բաժանվում է 9-ի և 3-ի։
9
22)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը 9-ի և 3-ի բաժանելիս ստանում ենք 1 մնացորդ։
1
23)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը բաժանվում է 15-ի և 6-ի։
30
24)Գտիր այն ամենափոքր բնական թիվը, որը 15-ի և 6-ի բաժանելիս ստանում ենք 1 մնացորդ։
1
Page 8, ex. 1
Գեղարոտ գետը Հայաստանի Արագածոտնի մարզում է գտնվում։ Սկիզբ է առնում Արագածի արևելյան լանջից, որը 3600 մ բարձրություն է։ Երկարությունը 25 կմ է, ջրհավաք ավազանը՝ 66 կմ² թափվում է քասախի մեջ։ Գեղարոտ գետի վարարումը՝ մայիսին և հունիսին է լինում։ Ինչպես բոլոր գետերը Գեղարոտ գետը ձմռանը սառցակալում է։ Գեղարոտ գետի գետահովտում կան հանքեր և ջրերի ելքեր։ Ջրերն օգտագործվում են ոռոգման նպատակով։
Բնակիչներին հետաքրքրում էր, թե ո՞րն է գետի ջրի գույնի փոփոխության պատճառը և ջրի բաղադրության մեջ ի՞նչ նյութեր են պարունակվում։ Բնակիչները ասում էինլ, որ ոչ միյայն ջրի գույնն է փոխվում նաև տղմի, ավազի, գլաքարերի գույները:
Գեղարոտ գետը հիմա մեծ վտանգ է ներկայացնում մարդկանց առողջությանը՝ մասնավորապես տեսողությանը: Բնակիչների պատմություներից այդ վրուղը (ծծումբը) ջրի մեջ հայտնվել է Սպիտակի երկրաշարժից հետո, Սպիտակ երկրաշարժից առաջ մարդիկ գետի ջուրն օգտագործել են որպես խմելու ջուր:
Աղբյուրներ — Ա1+, Վիքիպեդիա ազատ հանրագիտարան, Ժողովուրդ։
Մասնակցե՞լ ես մաթեմատիկայի օգոստոս ամսվա ֆլեշմոբին։
Միյայն առաջին մակարդակը։ Բայց երկրորդը քնարկել եմ դասարանում։
Ատոմների որոշակի տեսակը կոչվում է քիմիական տարր:Ներկայումս հայտնի է 118 քիմիական տարր: Դրանցից վերջին մի քանիսի հայտնագործման մեջ մեծ է մեր հայրենակից, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս, պրոֆեսոր Յուրի Հովհաննիսյանի դերը:
Տարրերի ատոմները միանում են նույն կամ այլ տարրի ատոմներին՝ առաջացնելով պարզ և բարդ նյութեր:
Մեկ քիմիական տարրի ատոմներից կազմված նյութերը կոչվում են պարզ:
Օրինակ՝ ազոտը, թթվածինը, ծծումբը, երկաթը, պղինձը, ոսկին պարզ նյութեր են, քանի որ կազմված են համապատասխանաբար միայն ազոտ, թթվածին, ծծումբ, երկաթ, պղինձ, ոսկի տարրերի ատոմներից: Ինչպես տեսնում եք՝ պարզ նյութի անվանումը սովորաբար (բայց ոչ միշտ) համընկնում է տարրի անվանման հետ:
Պարզ նյութերի մեջ տարբերում են մետաղներ և ոչ մետաղներ: Ձեզ հայտնի են մեծ թվով մետաղներ՝ երկաթը, ալյումինը, պղինձը, կապարը, արծաթը, ոսկին և այլն:
Մետաղները կարելի է տարբերել ոչ մետաղներից իրենց ընդհանուր հատկություններով: Այսպես՝ մետաղները սովորական պայմաններում պինդ նյութեր են (բացառությամբ սնդիկի, որդ հեղուկ է): Մետաղները լավ ջերմաէլեկտրահաղորդիչներ են: Պղնձից, ալյումինից, արծաթից, ոսկուց պատրաստում են հաղորդալարեր: Դրանք պլաստիկ են՝ մաքուր մետաղից պատրաստած ձողը հնարավոր է «ծեծել», դարձնել թիթեղ: Մաքուր վիճակում մետաղները սովորաբար փայլուն են:
Ոչ մետաղների մեջ կան ինչպես պինդ (ծծումբ, ածխածին, ֆոսֆոր), այնպես էլ՝ հեղուկ (բրոմ) և գազային (ազոտ, ջրածին, թթվածին) նյութեր: Պինդ ոչ մետաղները սովորաբար պլաստիկ չեն, դրանք փխրուն են: Ոչ մետաղներն էլեկտրական հոսանք չեն հաղորդում (բացառություն է ածխածինը), վատ ջերմահաղորդիչներ են:
Մեկից ավելի քիմիական տարրերի ատոմներից կազմված նյութերը կոչվում են բարդ:
Օրինակ՝ ածխաթթու գազը կամ ջուրը բարդ նյութեր են: Առաջինը կազմված է ածխածին և թթվածին, երկրորդը՝ ջրածին և թթվածին տարրերի ատոմներից:
Բարդ նյութերն այլ կերպ անվանում են քիմիական միացություններ:
Քիմիական տարրերի ատոմները քիմիական փոխազդեցությունների ընթացքում չեն անհետանում, մեկ միացությունից կարող են մի այլ միացության բաղադրության մեջ անցնել:
Ամեն քիմիական տարր ունի իր նշանը և անվանումը: Քիմիական տարրի անվանումը տարբեր լեզուներով կարող է տարբեր հնչել: Լատիներեն «ferrum», անգլերեն «iron», ռուսերեն «железо», հայերեն «երկաթ»՝ դրանք նույն տարրի անվանումներն են: Որպես քիմիական տարրի նշան՝ ընդունվում է լատիներեն անվանման սկգբնատառը (գլխատառով գրված): Նույն տառով սկսվող տարրերի նշաններն իրարից տարբերելու համար՝ մեկից բացի մյուս տարրերի անվանման առաջին տառից հետո փոքրատառով գրվում է նաև հաջորդ տառերից որևէ մեկը: Օրինակ՝ կալցիումը (լատ.’ Calcium) նշանակվում է Ca, կադմիումր (լատ.’ Cadmium)’ Cd, իսկ քլորը (լատ.’ Chlorum)’ Cl: Ստորև աղյուսակում ներկայացված են որոշ քիմիական տարրերի անվանումներ՝ համապատասխան լատինատառ նշաններով և արտասանությամբ:
Քիմիական տարրը | Քիմիական նշանը | Արտասանությունը |
Ազոտ | N | էն |
Ալյումին | Al | ալյումին |
Ջրածին | H | հաշ |
Թթվածին | O | о |
Երկաթ | Fe | ֆեռում |
Պղինձ | Cu | կուպրում |
Արծաթ | Ag | արգենտում |
Ոսկի | Au | աուրում |
Կապար | Pb | պլումբում |
Ցինկ | Zn | ցինկ |
Ածխածին | C | ց |
Ծծումբ | S | էս |
Ֆոսֆոր | P | պե |
Քլոր | Cl | քլոր |
Բրոմ | Br | բրոմ |
սիլիցիում | Si | սիլիցիում |
Կատարել առաջադրանքները։
Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված հոմանիշներից մեկը (ամենահարմարը):
Մեկ էլ, թթի կարմիր շիրան պռոշներին, ներս ընկավ պուճուր տղան՝ շոգից կարմրած թշերով (այտերով):
Հյուրը քթի տակ բարի ժպտում (ծիծաղել) էր երեխայի շատախոսության վրա:
Առաջ բերեցին նրա վեհազգի (???) նժույգը:
Լքված նավը կամաց-կամաց խորտակվում (սուզվում) էր:
Նրա բոլոր հույսերը ընկղվմում (խորտակվում) էին:
Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի´ր հինգ խմբի:
Մնացուկ, մնացորդ, թերմացք, ավելցուկ
Ոստ, շյուղ, շիվ, ճյուղ
Թափոն, թափթփուկ
Մառան, նկուղ, շտեմարան
Կասկած, տարակույս, երկմտություն
նախատինք, պարսավանք, հանդիմանություն, տարակուսանք, կշտամբանք, անարգանք:
Սխալ կամ ոչ տեղին գործածված բառերը գտի´ր և ուղղի´ր՝ դրանց հոմանիշները գրելով:
Մի թարմ (դալար) աշակերտ կա մեր դասարանում:
Հիվանդին լավ դիտիր (նայիր) , որ շուտ լավանա:
Տարվա ծայրին (վերջում) մի անակնկալ էլ կար:
Մատանու ակը գլորվեց մինչև անծանոթի կոշիկն ու հանգստացավ (դադարեց):
1)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 10 է, թերի քանորդը՝ 7,
մնացորդը՝ 4։
10 x 7 + 4 = 74
2)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 21 է, թերի քանորդը՝ 5,
մնացորդը՝ 11։
21 x 5 + 11 = 116
3)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 17 է, թերի քանորդը՝ 2,
մնացորդը՝ 5։
17 x 2 + 5 = 39
4)Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 101 է, թերի քանորդը՝ 7,
մնացորդը՝ 2։
101 x 7 + 2 = 707 + 2 = 708
6) Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը
5-ի բաժանելիս։
4
7)Ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական թիվը
19-ի բաժանելիս։
18
8)Գտեք բաժանարարը, եթե բաժանելին 33 է, թերի քանորդը՝ 5,
մնացորդը՝ 3։
33 x 5 + 3 = 168
9)Գտեք բաժանարարը, եթե բաժանելին 47 է, թերի քանորդը՝ 7,
մնացորդը՝ 5։
47 x 7 + 5 = 334
10)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 5-ի և 10-ի։
0
11)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 5-ի և 10-ի բաժանելիս ստանում ենք 2 մնացորդ։
2
12)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 9-ի և 6-ի։
0
13)Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 9-ի և 6-ի բաժանելիս ստանում ենք 4 մնացորդ։
4
14)Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ առաջադրանքներ։
Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը բաժանվում է 20-ի և 110-ի։
0
Գտիր այն ամենափոքր թիվը, որը 20-ի և 110-ի բաժանելիս ստանում ենք 12 մնացորդ։
12
Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 250 է, թերի քանորդը՝ 2,
մնացորդը՝ 5
250 x 2 + 5 = 505
Գտեք բաժանելին, եթե բաժանարարը 555 է, թերի քանորդը՝ 0,
մնացորդը՝ 55։
555 x 0 + 55 = 55
1000000, 3685, 428883, 2560, 785555554 թվերից առանձնացրեք նրանք, որոնք բաժանվում են 5-ի։
1000000, 3685, 2560.
2052, 12557, 1470, 256403 թվերից առանձնացրեք նրանք, որոնք բաժանվում են 2-ի։
2052, 1470.
100000000000000000, 25008, 15760, 154062 թվերից առանձնացրեք նրանք, որոնք բաժանվում են 10-ի։
100000000000000000, 15760.
10006, 400005, 100, 1224, 400004 թվերից առանձնացրեք նրանք, որոնք բաժանվում են 3-ի։
400005, 1224.
3033, 12004, 1972, 829, 1020006 թվերից առանձնացրեք նրանք, որոնք բաժանվում են 9-ի։
3033, 1020006.
220000, 1004, 1051, 2000924, 5011062 թվերից առանձնացրեք նրանք, որոնք բաժանվում են 4-ի։
220000, 1004, 2000924.
Օգտագործելով բաշխական օրնեքը ՝ հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով․
106‧58-106‧48= 106 x (58 — 48) = 10 x 106 = 1060
104·25+104·35+104·40= 104 x (25 + 35 + 40) = 104 x 100 = 10400
8. Օգտագործելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով․
(250+4500):50= 250 : 50 + 4500 : 50 = 5+90 =95
(490·200):70= 490 : 70 x 200 = 7 x 200 = 1400
9.Հաշվեք արտահայտության արժեքը կիրառելով բաշխական օրնեքը․
60‧(12+38)= 60 x 12 + 60 x 38 = 720 + 2280 = 3000
10.Աստղանիշը փոխարինիր թվանշաններով այնպես, որ ստացված թիվը բաժանվի 3-ի․
3000008
11. Աստղանիշը փոխարինիր թվանշաններով այնպես, որ ստացված թիվը բաժանվի 9-ի․
40221